Zaterdag 11 Januari 2003
De eerste dag dat ik 40 ben en we zijn al om kwart voor 9 op het station van Maastricht. Alle reisgenoten staan bij -9 Celsius de laatste kou te proeven.
Sander Seelen, cameraman van L1 had samen met zijn vriendin Frank Ruber (verslaggever L1) in Papenhoven opgehaald. Fredric Petit, voorzitter van Commissie Niou-Maastricht wordt uitgezwaaid door Siska en kinderen.
Mart, mijn zoon van 4 heeft het zichtbaar moeilijk. Hij zegt dat ik in de trein moet wachten. Hij is bang dat ik de trein anders mis. Sigrid heeft Isabel op de schouders. Via Luik komen we in Brussel aan. De Thalys naar Parijs is een half ‘vliegtuig’ met verzorging. Op Charles de Gaulle hebben we pech dat het vliegtuig een technisch probleem heeft. Door Air France worden we goed verzorgd. De wachtende groep bestaat ook uit 25 Canadezen. Een Rotary die scholen gaat bouwen in Burkina Faso.
Het is zaterdagavond dus we laten de drankjes goed vloeien het vliegtuig. Na de lichtjes langs de kustlijn zie ik boven de Sahel een groot zwart gat. De lampjes van Ouaga zijn weer de eerste tekens van leven. Om 23.00 plaatselijke tijd (24.00 NL ) zijn we door de douane. Er staan twee auto’s te wachten. Pierre Karboré begroet me met 4 ‘wang-kussen’. Een vierwiel aangedreven Toyota Jeep rijdt ons rustig door het levendige straatleven naar het Hotel OK-Inn. Moe van de reis doen we ons goed aan een lokaal sobbra bier. Om 2 uur krijg is kamer 8 toegewezen. Ik worstel nog wat met de airco en val in slaap. De buitentemperatuur is 25 graden.
Zondag 12 januari
Als ik de lounge inkom zitten P.K en mijn reisgenoten al in gesprek met een blonde Hollandse vrouw. Frank heeft om 8.00 al met haar, Monique Wolters, gebeld. Hij kent haar via via. Monique is al 7 jaar in BF. Via F. Parents woont zijn +/- 80 km ten Noorden van Ouaga. Het ontbijt wordt geserveerd met stokbrood, jam en pain au chocolat.
De autorit naar de markt in het centrum is indrukwekkend voor me. Veel fietsen, brommers, mooie kleurrijke vrouwen, mand op het hoofd, kindje op de rug. Pierre zet de auto voor het hotel Relax. Ik ben overweldigd door de markt. Al die standjes, mensen die je aan klampen. Sander maakt veel TV-opnames. Monique wordt geïnterviewd door Frank. Nu zitten we aan de lunch in hotel Relax. Fredric neemt met PK het programma voor ons verblijf in BF door. Pierre is betrouwbaar en bevlogen met onze projecten. Je proeft zijn bekommering en enthousiasme. Op de markt heeft hij net een Barby-popje gekocht voor Emmanuel Noel, zijn vierde kind dat vlak voor kerst is geboren. Hij vertelt mij dat bij zijn derde dochter hij s ‘avonds na de geboorte een jaar naar Tsjaad werd uitgezonden. Toen hij terug was bij zijn gezinnetje was zijn dochter al een jaar oud.
We maken een reisschema na de kaart bestudeerd te hebben.
De omelet Fromage en Jambon smaakt tres bien. Als we het hotel uitkomen staan de verkoop-jongeren weer bij de Toyota. Fredric weet nog een kunstmakerij. Handwerk is indrukwekkend. Voor Mart koop ik een krokodil en voor Isabel een armband van brons. Fredric staakt de onderhandelingen over een prachtige bronzen kerststal (Crèche de Noelle).
Terug in OK-Inn nemen we een duik in het wembad. Dit voelt als een koning. Om zes uur gaan we richting centrum voor het ‘diner’. Monique is vanmiddag achtergebleven in het andere hotel in het centrum. Zij verwacht deze week voor het eerst in 7 jaar in BF haar ouders uit Roermond.
Fredric komt uit de telefooncel en vertelt dat hij Geer Goudriaan heeft gesproken. Zij is de vrouw van een DSM-er. Zij zit 3 maanden in Ouaga en is actief in het world hungry project. We gaan haar ophalen in ’n hotel in het centrum voor een etentje in het restaurant ‘La Forett’. Onderweg naar het centrum passeren we de kathedraal. We zetten de auto op het immense kerkplein. Ik ben zeer gefascineerd door de prachtige (mantel)pakjes. Van met name de dames en kinderen. Iedereen doet zijn best om er perfect uit te zien. Zeer gelovig zijn de mensen die naar de kerk gaan. Velen hebben een stoeltje of krukje meegebracht om buiten de mis te kunnen volgen. Binnen zitten zeker 1000 mensen, ze zingen uit volle borst mee. Dat is in NL lang geleden.
In het lowbudget hotel waar Geer verblijft drinken we nog een biertje. Geer woont met haar man in Geulle. Ze is ook onder de indruk van de gastvrijheid in met name de dorpen. In Gorum-Gorum moeten we in het missie-huis slapen zegt ze. In het restaurant eet ik een lekker inheems kipgerecht. Frank neemt nog een interview af met Geer. Het is een heerlijke avond! Om 23.00 zijn we terug in de OK inn.
Maandag 13 januari
Niou
Op weg naar Niou sta ik wederom versteld van de handel en wandel langs de weg als we Ouaga uitrijden. Fietsen, brommers, mensen onder auto’s bomen, ezelkarretjes etc. Buiten de stad komen we verschillende brommers met 20 kippen of 7 geiten er aangebonden tegen op weg voor verkoop in de hoofdstad. In Arbolé voorbij Niou halen we Herman op bij zijn Bar en gaan we naar Bois de la Fraternité (broederschap). Herman is supervisor van het met hulp van het comité aangelegd bos. De maïs langs het bos is geoogst. Fredric is zeer content.
Bij Herman drinken we een cola en overhandigen een fles oranje bitter. De bar van Herman wordt steeds drukker, mensen kijken naar die rare ‘Hollanders’ Van de weg af komen we onaangekondigd bij de vrouwentuin van Niou. De afrastering en waterputten zijn door Commissie Maastricht Niou aangelegd. Dit is mooi, vrouwen zijn op de 2 bij 6 meter perceeltjes druk aan het werk. De vier waterputten werken. Dit is de echte ontwikkelingshulp. Opzetten, onderrichten en wegwezen. Na 14 jaar zijn de tuintjes dankzij Terra Cottem goed vruchtbaar. Ze doen ook aan bemesting middels geitenkeutels etc. Het is januari maar we zien tomaten, wortels, uiten, sla en zekere B.F. kruiden. Fredric doet trots en zeer blij verslag voor L1. Bij de kraamkliniek zien we een drieling. De kraamkliniek is gebouwd door Loek Masthof. Terug naar Ouaga stoppen we nog even bij de Bois de l’Amite.? Achterin de jeep kijk ik mijn ogen uit naar alles in het landschap en de voortbewegende Burkina Bay. We eten Spaghetti Bolognaise in het hotel van Geer Goudriaan. PK koopt namens het comité 600 schriften en pennen voor de school die we gaan bezoeken.
Om 18.00 worden we verwacht bij de ambassadeur thuis om een borrel te drinken. Fredric is een clubgenootje van de broer van Han Maurits Schaapveld. Als we bij het wachthuisje van de ambassade woning komen aanrijden zien we net de NL-vlag op de ambtsauto de garage inglijden. De prachtige binnentuin geeft toegang tot het ontvangstprieel. Ruim en mooi ingericht. Terwijl we ons de Jus Campari goed laten smaken vertellen Han en zijn vrouw dat ze vanaf augustus 2002 hier zitten. Hij heeft in Leiden gestudeerd en aan zijn stem te horen en aan zijn postuur te zien heeft hij wedstrijd geroeid. Via Maleisië, Nigeria, Senegal, Bolivia in BF. Nederland geeft ongeveer 40 miljoen Euro aan BF (tweede na Frankrijk) en sinds 1996 wordt dit via de regering in BF aan de makro-economie gegeven. Investeringen concentreren zich op sante, ruraal en educatie. De ambassade weet dus niet aan bijvoorbeeld welke scholen het geld gaat, maar dat het in de grote pot terecht komt.
Het zoontje komt thuis terwijl de twee dochters op paardrijles zijn. We maken nog een opname voor L1 en gaan voldaan richting OK-Inn. Vandaag zitten en lopen er wel twee hele mooie dames in de lounge/bar. Ik denk dat de directie van het hotel beter materiaal ? heeft ingezet nadat Fredric gisteravond niet op avances inging toen hij naar zijn kamer liep. Eerst werd hij gevraagd voor massage, later vroegen ze of ze bij hem TV mochten kijken. Om 9 uur gaan we nog lekker wat eten en een pint drinken. Tot morgenvroeg.
Voor het eten steeds weer het handenwas ritueel (ontsmettingsdoekjes, ontsmettingsgel) en het malarone tabletje.
Dinsdag 14 Januari
Zorgho, Salongo
Veel wakker gelegen vannacht, bekende derde nacht. Veel indrukken, door vermoeidheid heen, veel dromen. Om 7 uur Sigrid aan de lijn. Mart telt de nachten af. Alles ok in NL. Zometeen gaan we uitchecken en op weg naar Zorgho. We laten een deel van de bagage achter in het hotel. We hebben immers twee grote dozen schriften bij ons plus een doos water. Als alles goed verloopt zijn we zondagavond in de OK-inn terug. We halen nog een collega van Pierre in Ouaga op. Hij heeft in Kassel gestudeerd en verheiratet met een Duitse vrouw. Zijn plek is achter in de Jeep tussen de bagage. Ik vind de natuur naar het oosten mooier dan gisteren richting Niou. Soms staan er vrachtwagens ‘en panne’ op de rijbaan. Om vooral in het donker te waarschuwen voor achteropkomend verkeer worden er om de 5 meter takken op de weg gelegd. Het is fijn dat Fredric makkelijk kan communiceren met Pierre. Bij een Shell-station slaan we veel koekjes in.
In Zorgho vinden we een hotel met propellertjes op de kamer. Pierre gaat thuis eten en zien we om 14.30 weer. We eten een spaghetti en Pierre eet nog een Harricot Vert. Pierre is duidelijk een thuiswedstrijd aan het spelen. Hij is opgewonden als we naar Salongo rijden. We gaan het dorp door en bij de +/- 2 ha groentetuin staan al ongeveer 30 dorpsbewoners te wachten. Vrouwen met groente ‘op het hoofd’ trekken weg van het land. Als we over de veldjes lopen krijg ik een zeer tevreden gevoel. Er groeien veel watermeloenen, tomaten, maïs en een soort aubergines. Een veld is omheind door takken etc. Allemaal onder de leiding van PK. En met hulp van de dorpsbewoners. Er staat ook een rieten slaaphutje, waarin de wachter slaapt. Hij waakt ’s nachts om te voorkomen dat beesten de nog niet omheinde veldjes platlopen. Dit zijn mooie beelden voor Sander.
Fredric spreekt de aanwezigen toe. Hij vertelt over de Aloysiusschool en zegt dat hij enthousiast is wat er hier in een korte tijd is gerealiseerd. We eten verse watermeloen. Bij het vertrek krijgen we 4 kippen en 4 watermeloenen aangeboden. De kippen zijn zeer rustig achter in de jeep. In Meguet zitten op het erf van Pierre vele dorpsbewoners naar een voetbalwedstrijd te kijken. Het huis van Pierre is een beetje het gemeenschapshuis. PK werkt ook voor de EEG. Ook daarvan staan een auto voor de deur. We maken kennis met zijn vrouw, zijn drie dochtertjes en zijn pasgeboren zoontje.
De cadeautjes worden overhandigd en nog een grosspackung paracetamol. De jongen die om drank moet gaan doet zijn boodschappen niet goed. Een biertje te weinig. C’est la Vie. De anderhalf uur dat we in zijn net afgebouwde huis zitten te borrelen komen steeds meer mannen binnen. Als de tijd tussen komen en gaan langer dan 5 seconden is, worden tweemaal handen geschud. Zachte handen, handen vereelt, slappe handen. Eén ding is duidelijk: PK is de reserve burgemeester. Als we terug gaan zit het publiek voor de tweede voetbalwedstrijd al klaar. Vier jonge jongens willen achterin de jeep meerijden. Waarschijnlijk de eerste keer in zo’n mooie jeep. Het is donker buiten en in de lampen van de auto zien we steeds weer met name vrouwen die van de markt komen en naar huis lopen of fietsen. In de auto zetten we een cantus in. Burkina Faso tegen de Ollanders. Hun liederen klinken goed, met name zijn het rap-liedjes. Voldaan komen we bij ons hotel in Zorgho terug. Nog wat bier en rijst en pitten!! Morgen wordt het een drukke dag ?!
Woensdag 15 januari
Kakim
Het ontbijt in het hotel is een droog stokbrood en een beker Nescafé. We gaan eerst langs bij het provinciehoofd, een van ‘Voorst tot Voorst’. PK heeft van hem onze ‘staatsauto’ gehuurd. Ik heb niet de indruk dat hij hard hoeft te werken. We overhandigen hem een boek over Holland met veel plaatjes (in het Frans).
Onderweg nemen we wat foto’s van de Baobab boom. Als we halverwege Meguet en Kakim zijn nadert ons een brommertje met 2 jongens uit Kakim. Hun lachen en enthousiasme tegen Pierre verraden dat we een bijzonder ontvangst zullen krijgen. In de verte staat een groep jonge mannen met geweren. Als we hier als toerist zouden rondrijden dan komt de gedachte bij mij op van de een overval of hinderlaag. Zij ontvangen de auto met saluutschoten en het volgende moment word ik bevangen door een filmgevoel. Is dit echt???
Ongeveer 200-300vrouwen, mannen en kinderen staan bij elkaar. Er is een inheemse dans. De vrouwen zingen in een groep. De dorpschef komt een hand geven. We worden als helden, als heel bijzonder ontvangen. Van Pierre hoor ik dat dit feest in het teken van de komst van de delegatie Maastricht de hele dag zal doorgaan. Ook als we straks weg zullen zijn. De ceremonie (met een echte ceremoniemeester) begint. Eerst komt de chef de Kougdoughin. Vervolgens een toespraak van de Chef de Kakim, de voorzitter van de vrouwen van Kakim.
Dan volgt Pierre en als laatste Fredric (met vertaling naar de plaatselijke taal door Pierre). Het dorp staat in een grote kring om de stoelen van ‘de Vips’. Twee vertegenwoordigers rijden met ons mee om de tuin te gaan kijken. Dit is zeker 3 kilometer door de bush-bush om het ‘vruchtbare perceel’ te vinden. Er staat een bord met tekst ‘Aloysius project’. De omheining is klaar. De tweede put is in aanleg. Water zit op ongeveer 15 meter diepte.
Op het erf van de Chef genieten we de maaltijd. Kip met couscous. We eten hier uiteraard met de handen. Het lijkt nog steeds een film waar ik inzit. Als afsluitritueel krijgen we ieder een beeldje van hout, 4 kippen en een schaap. Dit gaat alles in de jeep.
De chef van Kakim heeft ons benoemd tot ereburgers. Zeker na onze laatste dans Kakim Kakim (melodie ‘Kalinka’).
Bij Pierre in Meguet laten we de ‘dierentuin’ achter. De tweede lunch staat voor ons klaar. Wat een indruk!!
Meguet
We krijgen alvast wat uitleg van de tweelingbroer (Alain, tevens voorzitter van de ouderraad) van Pierre over de school die we zo gaan bezoeken.
” 1000 CFA per jaar (lagere)
” 30.000 CFA per jaar (middelbaar)
” Tussen de middag wordt er eerst gegeten en afhankelijk van de afstand blijven de kinderen op school of gaan op en neer naar huis.
” 36% van de kinderen gaat naar school.
” De lagere school van Meguet heeft 439 leerlingen over 6 klassen.
” De schoollunch bestaat uit meel uit USA (Blé). Zout en olie erbij en de lunch est prêt. Elke dag dezelfde lunch. De meel is gratis, ze hoeven alleen het transport te betalen uit Ouaga. In een droge periode is dit voor de meeste leerlingen het enige wat ze te eten krijgen. Dit is een extra motief om naar school te gaan.
Aan het einde van de lunch krijgen we alle vier een ‘Peul Hoed’ (eleganter dan een sombrero).
We maken het grote pakket voor de school klaar. Voor alle leerlingen is er een schrift en een pen. Dit klinkt gek maar dit is er vaak gewoon niet op school. Voor de leraren hebben we een tas gekocht.
Als we op de school aankomen worden we door de hoofdonderwijzer en de 6 andere leerkrachten begroet. De eerste klas waar we binnengaan zitten 90 leerlingen. Ze zingen een mooi lied over Burkina voor ons. Een jongetje zit voor het bord het alfabet op te zeggen. Hij doet dit vol vuur. Het applaus is groot. Wat mij opvalt is de discipline. De leraar vraagt, iemand steekt zijn vinger op en gaat vervolgens staan om antwoord te geven.
De schooltuin in Meguet is nog niet wat het moet zijn. De Terra-Cottem functioneert, maar het grote probleem is water. We doen een voorzichtige toezegging voor een waterput. We overhandigen de meegebrachte schriftjes en pennen. Ik ga af en toe een klas in (de lerares is weg) en doe de Marco van Basten act zonder bal maar met tongklak geluiden. Balletje in de nek, knie hubje. De kinderen zijn prima publiek.
Fatimatenga
De volgende school in Fatin Matenga is minder gedisciplineerd. Hier staat mede dankzij de waterput de schooltuin in goede bloei. Aubergines, tomaten etc. Via de kerkgemeenschap van Walter Ooijaard (Belgische pater) gaan we in donkerwordend Meguet een biertje drinken met alle belangrijke jonge mannen van het dorp. De politie functionaris vertelt dat na kleine diefstallen het afpakken van een andere vrouw het tweede vergrijp is, waarvoor hij moet optreden. Het gevoel over deze dag is heel bijzonder. Kakim staat op mijn netvlies. Terug in Zorgho pakken we nog een biertje en een maaltijd. Het is een dag die ik nooit vergeten zal, het is een dag ………….
SUPER!!!!!!!
Donderdag 16 januari
Bulsa, Bani
Gisterenavond toch nog een paar extra genomen. We gaan als laatste de bar uit. Van half vijf tot half zes doet de mineret extra zijn best om nog een beetje te pesten. PK, die thuis heeft geslapen, staat om 7.00 al voor de deur. Gezien onze ervaringen van een dag eerder nemen we geen ontbijt. Wel duurt het uitrekenen door 3 mannen met rekenmachine een half uur. Vier kamers (3 vertilisee en 1 clamitesee), 2 nachten moet toch niet zo moeilijk zijn. Na een uur bereiken we Bulsa. Hier is Willy Burm (broer van Ria, comité lid van CMN) al meer dan 25 jaar priester. Hij in echter op reünie in de buurt van Ouaga. Een priester in opleiding maakt nescafe voor ons klaar. We laten een brief achter en gaan verder over de ‘wasbord’ weg richting Bani. Hier begint het steppenlandschap. Veel geiten, schapen en ezels. Bani is bijzonder door de 4 moskeen. Binnen ligt zand op de vloer en op matjes knielen ongeveer 15 mannen richting Mekka. Buiten koop ik voor Martje en Iesje een van kalbas gemaakte sambabal.
Na de lunch in Dori besluiten we niet verder te gaan dan Gorum-Gorum. De laatste pleisterplaats voor de ‘echte zandbak’.
Gorum-Gorum
De donderdagmarkt in Gorum-Gorum is een begrip. Het lijkt wel of de halve Sahel is uitgelopen. Het kleurenpalet van de kleding is niet met een pen te beschrijven. We hebben de zoon van Rissa gevonden. Hij vertelt ons dat zijn vader, die hier een begrip is, net met 6 Italianen naar Guanda Jaboe is vertrokken. Maar als we snel naar de uitgaande weg van Gorum-Gorum rijden kunnen we Rissa nog wel onderscheppen. Het lijkt wel het programma Spoorloos. Met een laadbak zien we Rissa naderen. Het kampenement in de zandduinen zit vanavond toch al vol. Dus doorrijden kan sowieso niet meer. Rissa zegt dat we morgenvroeg door een gids bij het missiehuis (waar we vannacht zullen slapen) worden opgehaald. Zelf door de zandduinen (les Dunes) rijden is te gevaarlijk.
Op de ‘ik kom ogen tekort’ markt voel ik me ineens niet op mijn gemak. De zoon van Rissa leidt ons rond maar zegt de twee andere jongens die populair meelopen geen aandacht te geven. Dat is voor mij een weinig zelfvertrouwen gevende opmerking. Ik ben blij als we in de auto zitten en op zoek gaan naar het zusterhuis. Eerst gaan we naar de politie. In G.G. moet je je laten registreren. Ondanks het feit dat we nauwelijks afspraken hadden (werkbezoeken) was vandaag wederom een nieuwe dag in mijn leven. Onvergetelijk!
Noot: Hier in het Noorden van BF (zone Sahel) woont het Peul volk. De boeren hebben een Nomaden bestaan.
Vrijdag 17 januari
Guanda Jaboe
Het was door de whisky een snurknacht (‘huisgenoten’). Wellicht kwam dit ook door de lege maag. Het eten gisterenavond was niet echt smakelijk. Wat ik nog vergeten was te vertellen is dat gisteren onderweg door het off the road rijden de kabels onder de auto die de benzinetank op zijn plaats houden deels geknapt waren. Een plaatselijk lasser heeft nog 2 uur onder de auto gelegen. Vandaag begin ik achter in de kofferbak, ingepakt tussen de bagage. De weg naar Oursi waar we in een kampement zullen ontbijten is hotsen en stoten. Voor dit stuk bewijst de gids al zijn waarde. Wat zijn de vrouwen toch mooi in hun paradijselijke kleurrijke kledij. Ze lopen elegant, zijn lang en hebben een scherpe blik. Doordat ze bijna alles op het hoofd dragen lopen ze kaarsrecht en door het zand gaan ze geruisloos voort. Als onze jeep voorbij komt gaat bijna altijd vriendelijk de hand omhoog. Het ontbijt is het beste tot nu toe en dat midden in de steppe. We komen eenmaal vast te zitten. Met behulp van toegesnelde peulen kunnen we de auto los duwen. De weg naar Guanda Jaboe is werkelijk prachtig. Rissa heeft zijn kampement op een ‘lage Mont Ventou’ De hutjes zien er goed uit. Er komen net nog een gids met twee Fransen aan. Na een opvallend goede lunch (zover van de bewoonde wereld) hebben we een gesprek met Rissa. PK is scherp! Hij wil net als ons precies weten hoe de populatie hier is georganiseerd. Van de 3 fourages die in het dorp zijn functioneert er slechts 1. De andere twee hebben een technisch probleem. Geen boer uit de omgeving wil het op zijn land. Bang dat de mensen het land vertrappen. Ook bij Fredric zie ik verontwaardiging. Nu gaan we voor een rondgang met de auto. In de droogstaande rivier, bedekt met wit zand, komen we vast te zitten. Met veel duwen en Rissa die het stuur van PK heeft oevergenomen lukt het uiteindelijk toch. Het is een spel van de juiste koppeling, ….en lef. Op de school (3 klassen) delen we schriften en ballonnen uit. We bekijken de Sante, de ‘apotheek’ en de tuin van Rissa en zijn broer. We krijgen de indruk dat zij het dorp beheersen. Terug in het kampement zien we een lam op de barbecue liggen. Ondertussen maken we nog een paar tv-opnames. Deze plek is een van de vele paradijsjes op aarde. Het wordt nu (6 uur) donker, dus ik stop met schrijven.
Tussen de hut van Fredric, mij en die van Pierre wordt door ‘bodes’ van het kampement een kampvuurtje aangemaakt. Elke hut krijgt tevens een olielamp. Zeer romantisch, her en der een kampvuurtje. Als de maan doorbreekt geeft het zand veel kaatslicht. Couscous, spaghetti en lamsaus gaan prima naar binnen. Als we om 8 uur bijna klaar zijn met eten schuiven de hoofdonderwijzer, en een vriend (tevens onderwijzer) uit een dorpje 13 km verderop aan. Deze staatsleraren worden geplaatst door de staat. In deze regio gaan slechts 5% van de kinderen naar school. Verder vertelt de leraar dat jongens (Peul) op het moment dat ze een relatie krijgen met een meisje (vaak 10-12 jaar) het huis (hut) uitmoeten. Immers de hut behoort de vrouwen toe. Zij beheersen de techniek van het vlechten van het riet. De twee mossi’s doen zich goed aan de restjes van de maaltijd. Als de hoofdonderwijzer ook een slok whisky neemt houdt hij zich groot. Ik vraag of hij het sterk spul vindt. We horen hem inwendig te keer gaan. Hij lijkt in brand te staan. Hij kijkt of als hij de vraag niet snapt. We overhandigen zijn vriend ook een aktetas en halen de 20 kilo Terra-Cottem zak uit de auto en overhandigen deze met uitleg aan de sympathieke hoofdonderwijzer. Zodoende kan hij toch zorgen voor meer groen van de school. Eigenlijk hebben Fredric en ik al besloten om met Rissa geen fourage/jardin-project op te starten. Ondanks de prachtige omgeving en de ongetwijfelde noodzaak vinden we zijn hele verhaal te vaag. Daarnaast is Guanda Jaboe niet georganiseerd. Bovendien denken we dat Rissa, dankzij dit ‘toeristisch kampement’ voor BF begrippen een rijk man is. Het is niet duidelijk wat hij zelf voor de gemeenschap over heeft. Als wij om half 11 ons terugtrekken in onze hutten gaan de twee leraren nog even doorzakken bij het kampvuur van de Italianen.
Zaterdag 18 januari
Namsigui
Vannacht was is het relatief koele noorden de beste slaapnacht in de ‘buitenlucht’. Het wassen met een emmertje gaat prima. Om 7 uur gaan we met de gids op weg. Richting Deou, waar vandaag een markt is, zien we ezeltjes, dromedarissen etc weer volop. Met een gemiddelde van 20 km per uur leggen we de eerste 6 km af. In Arabinda als de weg weer goed is, zetten we de gids af. Zo werkt het hier, hij ziet wel wanneer en hoe hij thuis komt. Zijn vrouw weet dat.
De omgeving richting Kaya is rood van de stof. Hier is veel van de gravelgrond. We eten bij een restaurantje langs de weg. De satéstokjes durf ik toch niet aan. Maar rijst met saus. Je weet toch niet goed wat verstandig is. Het dorpje, Namsigui, waar Monique Wolters woont ligt weer midden in de bush bush. Haar ouders zijn er sinds 7 jaar voor het eerst. Ze zijn net zo onder de indruk en emotioneel als wij. Mevrouw Wolters had enorm tegen de reis opgezien. Maar nu ze hier is had ze dit nooit willen missen. Na wat biertjes en het inrichten van het slaapzaaltje (een kliniekje dat net gebouwd is door Monique, met financiële steun van vrienden en bekenden uit Roermond) genieten we van een fantastische spaghettimaaltijd. Op de muur, onder het afdakje, hangt de kerstversiering. De nacht verloopt onrustig. Sander heeft buikloop gekregen. Gisteren smaakte hem het eten al niet goed.
Zondag 19 januari
Weer terug naar Ouaga via Kaya
Zondagmorgen maken we opnames voor L1 (het is natuurlijk een goed verhaal dat een 43-jarige vrouw uit Roermond zoveel goed werk verricht voor BF). Ze zorgt o.a. dat kinderen naar school kunnen gaan, dat ze ’s morgens bij haar medicijnen komen halen, dat een 14-jarig meisje niet uitgehuwelijkt wordt met een oude man die al twee vrouwen heeft etc.
Als vader en moeder nog voor de camera verschijnen, hebben ze het zichtbaar moeilijk, wat uiteraard te begrijpen is. Ik laat een petje en twee oude broeken achter. Ferderic geeft nog een fles Bols en een fles Ballantines, voor de ‘koude’ avonden. Om half 2 worden we uitgezwaaid. We zijn het er allemaal over eens dat wat Monique hier doet een enorme hoeveelheid doorzettingsvermogen vraagt en wat buiten missionarissen misschien maar 100 Nederlanders op deze manier opbrengen.
In Kaya treffen we helaas de bisschop van het departement Kaya (neef van Pierre) niet thuis. In het netjes verzorgde onderkomen krijgen we door een zuster (uit Togo) een biertje aangeboden. Van Kaya naar Ouaga hebben we sinds 5 dagen voor het eerst weer asfalt. We concluderen dat Ouaga de enige echte stad in dit land is. In de Ok-inn krijg ik het gevoel om thuis te komen. Dit is relatieve weelde. Sander gaat slapen. Pierre gaat de stad in voor boodschappen. Wij doen ons goed aan een Poulet met frites (met een dot mayonaise). We discussiëren om de kleine onvolkomenheden waarover je in Nederland druk maakt. Als ik 5 dagen weer terug ben doe ik er ongetwijfeld weer hard aan mee.
Na een duik in het zwembad ga ik lekker scheren en douchen. Het afscheid van BF komt er aan, dus is het ook tijd om de bagage al wat te rangschikken. Om 8 uur gaan we met zijn allen aan tafel. Sander is gelukkig redelijk hersteld. Voor het eerst nemen we een fles wijn bij het eten. De bieren in BF (Brakina, Castel, Sobbra en Flag) zijn heerlijk geweest. Na een prima visje gaan Fredric en Pierre nog berekening doornemen. Buiten aan het zwembad wemelt het wederom van vrouwen die zich opdringen.
Een Frans stel komt met een schaakspel bij ons aan tafel zitten. Ze zijn niet helemaal zeker hoe de partij uitgespeeld kan worden. Schaak of schaakmat.
Zij geven in BF allebei voorlichting over Sida (AIDS). Half jaar Montpellier, half jaar hier. Verder begrijp ik van hem dat hij met olifanten kan communiceren. Zijn vrouw filmt dit. In de reservaten vlakbij Ghana/Togo zijn veel olifanten vertelt hij enthousiast.
Dit luxe bed doet me goed.
Fredric heeft nog tot 1 uur doorgerekend en onderhandeld met Pierre.
Maandag 20 januari
Dag van vertrek
Ik ontbijt op maandagmorgen alleen. Fredric, Pierre en Frank zijn de stad in o.a. voor het openen van een bankrekening van het CMN. Dit zal naast een internetaansluiting voor Pierre de communicatie mogelijkheden verbeteren. De planning is om vanmiddag hier OK-inn gezamenlijk te lunchen. Daarna zal Pierre ons naar het vliegveld brengen en de bagage inchecken. Dat moet hier in Ouaga ver van tevoren. Vervolgens zal Pierre, nadat hij ons in het hotel zal afzetten, teruggaan naar zijn huis/familie in Meguet.
Pierre is een trouwe, oprechte en gezellige vent. Zoals het ons lijkt heeft CMN hier een hele goede contactpersoon aan. Tevens geniet hij gezag in zijn omgeving en kent hij heel veel mensen.
Sander en ik checken uit en drinken nog een colaatje. De jongens in Ouaga hebben veel werk.
Fredric, Pierre en Frank zijn pas om half twee terug. Er volgen nog vele berekeningen en afrekeningen. Pierre zit er doorheen. Hij laat alles gelaten over zich heen komen. Voor Monique Lancee moeten we een tas meenemen. Ik vind dit zelf eigenlijk niet verstandig. De tas wordt gecontroleerd. Tegen drieën gaan we weer richting Aeroport, op weg terug naar Nederland.
We geven eerst bagage af om daarna nog wat te eten. Pierre heeft de jeep laten maken en om ons op te halen heeft hij een Pick-up auto geregeld. Driemaal raden wie hier weer opduikt. Onze ‘Duitse’ vriend. Hij ziet er netjes uit voor het afscheidsetentje bij een Kameroens Restaurant. Pierre is opgelucht dat alles goed is verlopen. Hij flirt een beetje met het meisje dat ons bedient.
Dinsdag 21 januari
De vliegreis gaat door wat slaapjes gevoelsmatig heel snel. Vooral Fredric kan goed slapen in het vliegtuig. Terug in Parijs hebben we het nog even benauwd. De bagage laat zeer lang op zich wachten. Hoe moeten we dit thuis vertellen als we geen cadeautjes bij ons hebben?
Eind goed, al goed. Ik ben opgelucht dat we weer veilig zijn geland en terug zijn in de ‘bewoonde wereld’.
In Maastricht ben ik zo blij om Mart, Isabel en Sigrid weer te zien dat ik mijn rugzakje (met fotorolletjes en dit reisverslag) vergeet uit de trein te halen. Gelukkig is dit het eindstation voor het boemeltje uit Luik. Na 10 minuten en een hartslag van 160 vind ik de rugzak terug.
Deze reis/missie was een groot succes. Voor al het organisatietalent en de goede beheersing van de Franse taal van Fredric heeft hier aan bijgedragen. Daarnaast hebben we door de plezierige reisgenoten (inclusief Pierre) veel lol met elkaar gehad.
Bedankt en Santé Burkina Faso !!!
Jos de Bruyn