Hierbij een verslag van mijn bezoek aan Pierre in Méguet en het Centre de Formation “André Rieu”. Het geeft een beeld van wat ik gezien heb en de gesprekken die ik met Pierre heb gevoerd. Zo krijgen jullie een goede indruk van hoe het er nu voor staat en de ideeën die er zijn over de verdere ontwikkeling van het centrum.

De reis

Om 5.00 uur Burkina tijd vertrok ik uit Niamey (Niger). Mijn aankomst in Zorgho moet ongeveer 12 uur geweest zijn. Pierre kwam me daar ophalen en na wat gegeten te hebben vertrokken we samen naar Méguet. Onderweg was het duidelijk dat het regenseizoen is begonnen: er hangt een groene waas over de velden en overal zijn mensen met een ploeg of met de hak bezig hun land klaar te maken voor het zaaien. De drukke periode voor de boeren is begonnen.

  

Vlak voor Méguet stopten we bij de barrage, die vorig jaar doorgebroken is. Daardoor werd het water niet meer vastgehouden en konden het afgelopen seizoen de tuinen in Méguet niet gebruikt worden. De barrage wordt nu gerepareerd met groot materieel van Franse wegenbouwers die aan de doorgaande as Ouagadougou – Niamey aan het werk zijn. De leiding van het geheel is in handen van een jonge Fransman die we (Frans, Frédric en ik) vorig jaar juni in Séclin ontmoetten. Het blijkt zijn afstudeerstage. Daarna door naar Pierre’s huis om daar de rest van de siësta door te brengen en de vragen van het Comité te bespreken.

Bezoek aan Centre de Formation “André Rieu”

Daarna stond het bezoek aan het Centre op het programma. Het idee van Pierre was om een generator in de auto te laden, een dvd-speler (die hij recent aangeschaft heeft) en een televisie om de dvd’s van André Rieu te laten zien aan de mensen die bezig waren bij het centrum. Dit was in februari niet gelukt en ik vond dat een prima idee. Na zo’n 20 minuten rijden kwamen we bij het terrein aan. Wat een verandering op korte termijn! Toen we er in november waren stak er nog alleen maar een pijp uit de grond van het boorpunt. Verder alleen maar ‘brousse’. In februari 2007 waren ze bezig met het leggen van de fundering en het maken van stenen. En nu staat er al een heel gebouw! Nog niet helemaal klaar weliswaar, maar wel bijna. Het wachten is op het zand dat Pierre moet regelen voor de ‘crépissage’ van de muren (een soort aansmeren), zowel binnen als buiten, en voor de afwerking van de vloeren. Dan nog wat kleine zaken afwerken en klaar is het gebouw. De tafels en stoelen zijn al gemaakt en staan bij Pierre thuis.

Er ontwikkelen zich al allerlei activiteiten rond het centrum, zelfs voordat het in gebruik is genomen: bij het boorpunt is het een drukte van komen en gaan van vrouwen die water komen halen. Iets verder zijn kleine perceeltjes aangelegd waarop pepers worden verbouwd. Die schijnen voor relatief veel geld in het noorden verkocht te kunnen worden. De plantjes worden met takken beschermd tegen vraat door loslopende beesten. Mannen zijn bezig gaten in de grond te hakken voor het planten van papaya-bomen. De jonge boompjes worden nu nog gekocht, maar in de toekomst gaan ze die zelf produceren.
Tijdens mijn bezoek wordt geen les gegeven, de alfabetiseringscursus is afgelopen. De eerste lichting is klaar. Van de 21 deelnemers (12 mannen, 9 vrouwen) zijn er 18 geslaagd voor het overheidsexamen. De drie die het niet gehaald hebben, doen de cursus nog eens over. De groep die net examen heeft gedaan voor de alfabetisering, had het jaar daarvoor al een cursus gehad in het kader van het project van de ASDC. Maar dat project liep afgelopen jaar af. Vandaar dat ze dit jaar al hun diploma hebben kunnen halen.

In december gaat de technische opleiding van start. Vanaf nu tot december, in de regentijd, zijn de mensen druk met het verbouwen van hun gewassen en blijft er niet veel tijd over voor het volgen van een opleiding. In deze periode wil Pierre wel korte instructies geven over activiteiten waar mensen in deze specifieke periode mee bezig zijn, zoals bv het zaaien in rijen.

DVD presentatie

 
Na het bekijken van al de activiteiten en het maken van hier en daar een praatje, was het tijd voor het bekijken van de dvd’s van André Rieu. Het klaslokaal vulde zich snel en de later gekomen mensen (vooral vrouwen) moesten proberen door de ramen nog iets te zien te krijgen. Het was een groot succes. Van beide dvd’s hebben we een deel gezien. Het meest moesten ze lachen om het schaatsen in die prachtige kleding in Wenen en de drie Italiaanse tenoren in New York.

Opzet van de training

Een groep van zo’n 20 mannen en vrouwen worden geselecteerd voor een training aan de hand van o.a. de volgende criteria:

  • ze moeten bereid zijn zo’n drie jaar aan de training deel te nemen;
  • de intentie hebben in het dorp te blijven wonen;
  • bereid zijn de opgedane kennis toe te passen in de praktijk.

Aan de manier waarop zij landbouw bedrijven moet te zien zijn dat ze een opleiding hebben gehad. Ze moeten zich daarin onderscheiden van de mensen die de training niet gehad hebben en dus een soort voorbeeldfunctie gaan vervullen. Het is de bedoeling dat ze daarvoor een contract gaan tekenen. In het contract wordt gespecificeerd dat de cursist:

  • respect moet hebben voor de natuur;
  • de bodemvruchtbaarheid moet behouden door middel van nieuwe technieken;
  • beter de economie van de familie moet managen.

Als cursisten zich niet aan het contract houden, worden ze van verdere training uitgesloten.

In principe bestaat de training uit twee jaar alfabetisering en een jaar technische training. Het eerste jaar van de training is de AI: Alphabétisation Initiale. Het tweede jaar van de training is de FCB: Formation Complémentaire de Base. Een training duurt 65 dagen ofwel 13 weken. Na dit tweede jaar leggen ze een examen af en daar moeten ze voor slagen om verder te kunnen gaan. Het derde jaar omvat de technische training. Tijdens de eerste twee jaar wordt er ook aandacht besteed aan technische onderwerpen, die worden in de training verweven. Maar hoofdzaak is het leren lezen, schrijven en rekenen. Tijdens het derde jaar worden technische onderwerpen verder uitgediept, zoals de bescherming van de bodem door het aanleggen van stenen rijen, veeteelttechnieken, produceren van compost. Voor deze trainingen worden specialisten op verschillende gebieden ingehuurd: bv een veearts, landbouwkundige en/of bosbouwer. Behalve aan deze technische onderwerpen wordt ook aandacht besteed aan onderwerpen van een meer maatschappelijk belang, zoals het voorkomen van AIDS en het aspect ‘gender’ om vrouwen te laten meebeslissen en de toegang van vrouwen tot productiemiddelen, zoals het land.

Portret van twee cursisten

Pascale Yerbanga, leeftijd 17 jaar, uit Kakim. Hij is geslaagd voor zijn alfabetiseringstraining. Pascale heeft de training gevolgd omdat hij het belangrijk vindt dat hij kan lezen. Maar ook rekenen is belangrijk, zodat hij in de handel geen geld meer verliest. Hij is niet naar school geweest (er is geen school in Kakim; de dichtstbijzijnde school ligt op 10 km. afstand). Nu in de regentijd gaat hij gewassen verbouwen op het land. Daarna wil hij heel graag nog meer cursussen volgen.

Salimata Kaboré, leeftijd 25 jaar, uit Kakim. Zij is getrouwd en heeft 4 kinderen. Voordat Salimata aan de training begon kon ze niet lezen of schrijven omdat er geen school is. Nu kan ze dat wel en heeft ze ook rekenen geleerd. Ze is met de cursus begonnen omdat ze niet meer ontwetend (‘ignorante’) wilde zijn. Door het rekenonderwijs kan ze beter haar geld managen. Met de kennis die ze opdoet tijdens de trainingen wil ze ook haar dorp vooruit helpen. Nu ze kan schrijven, kan ze ook corresponderen met andere mensen. In de technische training wil ze leren hoe ze beter gewassen kan verbouwen.

Ontwikkeling van het Centre de Formation

Zoals eerder geschreven, moet het gebouw zelf nog verder afgewerkt worden. Dat gebeurt de komende weken. Samen met een Franse stagiaire wil Pierre het terrein precies uitmeten. Dan kan het hekwerk geplaatst worden en kunnen de bomen eromheen geplant worden. Pierre denkt aan ‘caïcédra’s’, dit is een lokale boom die veel schaduw geeft en ook medicinale functies heeft. In dit afgebakende gebied worden straks tijdens de trainingen de proefpercelen aangelegd. Om het gebouw te bewaken, het terrein te onderhouden en andere activiteiten uit te voeren zijn er jongemannen ingehuurd.

Het Comité ondersteunt de bouw van het centrum en de investeringen die gedaan moeten worden om de trainingen op te starten. De periode dat het centrum door het Comité ondersteund kan worden is natuurlijk beperkt. Hoe denkt Pierre dat het centrum zelfvoorzienend kan worden? Daarover bestaan verschillende ideeën. Eén idee is geld te genereren door middel van een veehouderij (koeien, kippen). Dit idee is ook verwoord in het projectvoorstel. Een ander idee is een tractor te kopen en die te gaan verhuren. Iets verder naar het zuiden (waar katoen geproduceerd wordt) gebeurt dat al en Pierre denkt dat daar in deze regio ook behoefte aan is.

Het neerzetten van een centrum heeft ook gevolgen die je niet direct kunt voorzien. De ene activiteit trekt ook weer andere activiteiten aan. Zo hebben de zusters van de katholieke missie hun wens uitgesproken om tegenover het terrein van het centrum een tuin aan te leggen waar ze niet-lokale groenten gaan uittesten. Daarnaast wil een medewerker van de universiteit van Ouagadougou vlakbij het centrum een struisvogelfarm starten.

Einde bezoek

Na het bezoek aan het centrum keerde ik samen met Pierre terug naar Méguet. Onderweg nog gestopt om de voortgang van de activiteiten bij de barrage van Méguet te bekijken. Ik heb de nacht bij Pierre doorgebracht. De volgende dag weer terug naar Niamey met de bus en rond vijf uur was ik weer thuis.

Willemien Lenders